همه ما بسیار شنیده‌ایم که شخصی مالی را وقف کرده است. مثلا می‌شنویم شخصی برای ثواب خانه‌اش را وقف بچه‌های یتیم کرده است یا اینکه دیگری باغ خود را برای مردم وقف کرده است. اینکه مال برای چه کسی وقف می‌شود دارای اهمیت است زیرا وقتی فرد می‌خواهد مال او برای بچه‌های یتیم استفاده شود قطعا باید در همان راه استفاده گردد. در این مطلب به بررسی این موضوع می‌پردازیم که انواع وقف چیست و چه آثاری بر هر نوع مترتب می‌گردد.

منبع: انواع وقف | تعریف وقف عام و وقف خاص – مقایسه – تفاوت‌ها و شباهت‌ها

وقف و ارکان آن

یک مبحث کامل در قانون مدنی به وقف پرداخته است. در قانون مدنی وقف این گونه تعریف شده است که شخص عین مال خود را در راه خدا ببخشد در حالی که اصل باقی می‌ماند.

وقف دارای سه رکن اساسی است:

1/ واقف: شخصی که مال خود را در راه خدا وقف می‌کند.

2/ موقوفه: مالی که در راه خدا وقف می‌شود.

3/ موقوف علیه: اشخاصی که مال به نفع آن‌ها وقف می‌شود.

انواع وقف

بر اساس اینکه مال برای چه شخصی وقف می‌شود می‌توان وقف را به دو نوع عام و خاص تقسیم کرد. از نظر شرعی و قانونی این امکان وجود دارد که موقوف علیهم یک گروه خاص و مشخص باشد یا اینکه برای عموم وقف شود. در ادامه به بررسی وقف عام و خاص می‌پردازیم.

وقف عام

وقف عام عبارت است از بخشیدن عین مال برای بهره برداری از منافع آن برای عموم یا گروهی خاص که افراد آن معین نیست. وقتی موقوف علیهم که می‌توانند از منافع مال بهره ببرند عموم مردم باشند یا حتی گروه خاص اما با افراد غیر معین، این نوع وقف عام است. به طور مثال شخصی خانه خود را وقف بیمارستان می‌کند. در اینجا موقوف علیه عموم هستند. یا اینکه فرد باغ خود را وقف فقرا می‌کند در اینجا اگر چه گروه فقرا مدنظر واقف است اما شخص خاصی مدنظر نیست و فقرا به طور کلی می‌توانند از منافع استفاده نمایند.

وقف خاص

در وقف خاص شخص موقوف علیه کاملا مشخص است حتی اگر تعداد آن زیاد باشد. وقف خاص عبارت است بخشیدن منافع مال برای اشخاص یا شخص خاصی در حالی که عین مال باقی می‌ماند. مثلا شخص اعلام می‌دارد که مغازه خود را وقف سه فرزند آقای الف می‌کند. یا اینکه حتی بگوید این خانه را وقف می‌کنم برای تمام اقوام و خویشاوندان درجه یک و درجه دو آقای الف. در این مورد با اینکه تعداد زیاد است اما مشخص است که موقوف علیه چه کسانی هستند. در نتیجه تعداد مهم نیست این مهم است که محصور و مشخص باشند.

تفاوت انواع وقف عام و خاص

با توجه به آنچه در تعریف وقف عام و خاص مطرح شده است در واقع این دو نوع از وقف در سه مورد با هم تفاوت دارند:

1/ تفاوت در موقوف علیهم: قطعا اولین چیزی که باعث دسته بندی وقف به عام و خاص می‌شود موقوف علیهم است. در وقف عام موقوف علیه عام و نامشخص است ولی در وقف خاص موقوف علیهم مشخص و معین هستند.

2/ تفاوت در هدف: در وقف عام واقف مال را برای عموم وقف می‌کند و هدف او بهره بردن عموم از مال است. اما در وقف خاص هدف واقف بهره برداری یک شخص خاص از مال وقفی است.

3/ تفاوت در تعیین متولی: برای تعیین متولی اول از همه این حق واقف است که متولی را مشخص کند ولی اگر به هردلیلی واقف برای موقوفه متولی تعیین نکند در صورتی که مال وقف عام باشد حاکم شرعی که در زمان حاضر همان اداره اوقاف است متولی موقوفه می‌شود. اما اگر مال وقف خاص باشد همان افرادی که موقوف علیهم هستند خود موقوفه را اداره می‌کنند.

برای دریافت مشاوره حقوقی می توانید با متخصصین و وکلای با تجربه وکیل دات کام با شماره 02166419012 تماس بگیرید یا می توانید مقالات مجله حقوقی وکیل دات کام را مطالعه نمایید.

می‌توانید برای دریافت پاسخ سوالات خود و همچنین مشاوره حقوقی در خصوص وقف عام و خاص از خدمات مشاوره حقوقی وکیل دات کام استفاده نمایید.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص انواع وقف، به کانال تلگرام حقوقی وکیل دات کام مراجعه نمایید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی وکیل دات کام نیز آماده‌اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی وکیل دات کام به سوالات شما عزیزان پیرامون انواع وقف پاسخ دهند.

سوالات متداول

انواع وقف چیست ؟

وقف دو نوع است وقف عام و وقف خاص که در مطلب به تفصیل بیان شده است.

وقف عام چیست ؟

وقف کردن منافع مال برای مصالح عمومی که در مطلب به تفصیل بیان شده است.

وقف خاص چیست ؟

وقفی که درآن موقوف علیه شخص خاصی است که در مطلب به تفصیل بیان شده است.

سوالی دارید؟ با ما تماس بگیرید

تماس با برترین مشاوران در سراسر کشور از 8 صبح الی 12 شب حتی ایام تعطیل

شماره تماس :66419012-021

منبع: انواع وقف | تعریف وقف عام و وقف خاص – مقایسه – تفاوت‌ها و شباهت‌ها